در پی حمله پهپادی و هوایی رژیم صهیونیستی به محلههای ضاحیه جنوبی بیروت، که منجر به وارد آمدن خسارات قابل توجه به اموال شهروندان شد، دولت لبنان نه تنها اقدام موثری انجام نداد بلکه حتی به صورت نمایشی نیز در محل حادثه حضور نیافت. در مقابل، حزبالله لبنان با اعزام نیروهای میدانی، اقدام به بررسی خسارات، پاکسازی محل و وعده جبران خسارت به مردم کرد. این رفتار دولت لبنان بار دیگر نگاه انتقادی را نسبت به اولویتهایش، که محدود به بحث «حصر سلاح مقاومت» شده، برجسته کرد. شهروندان لبنانی از بیتفاوتی دولت نسبت به نیازهای اولیه مردم پس از تجاوزات ابراز نارضایتی کردهاند.
پهپادهای عامل تخریب
گزارشهای اولیه حاکی از آن است که بخش عمدهای از حمله از طریق پهپادهای تهاجمی انجام شده است. پهپادهای مجهز به مهمات نقطهزن با دقت بالا، ساختمانهای مسکونی و مراکز غیرنظامی را هدف قرار دادند. استفاده اسرائیل از پهپاد در این حمله نشاندهنده تغییر تاکتیکی و اتکای فزاینده به عملیاتهای هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی و تحلیل لحظهای دادههای میدانی است.
پهپادهای مهاجم از نوع پهپادهای کوچک با قابلیت تشخیص راداری پایین(رادارگریزی) و قابلیت پرواز در ارتفاع پایین بودند، امری که باعث شد شناسایی و رهگیری آنها توسط سامانههای موجود دشوار شود.
فقدان واکنش دولتی
در حالی که حجم خسارتها قابل توجه بود و نیاز به امدادرسانی فوری وجود داشت، دولت لبنان کاملاً غایب بود. تحلیلگران این غیبت را ناشی از ضعف ساختاری، عدم انسجام سیاسی و نبود اراده لازم برای حفاظت از حقوق شهروندان دانستهاند.
از سوی دیگر، تنها نهاد سازمانیافتهای که به سرعت وارد عمل شد، حزبالله لبنان بود. نیروهای فنی و میدانی حزبالله با حضور در محل، ارزیابی اولیه خسارت را انجام دادند، اقدام به پاکسازی معابر کردند و به مردم اطمینان دادند که خسارتهای مادی آنان جبران خواهد شد.
حصر سلاح یا مسئولیتگریزی؟
این اتفاق بار دیگر موضوع «مفهوم حاکمیت» و «بسط سلطه دولت» در لبنان را به بحث گذاشته است. دولت لبنان و جریانهای مخالف، در سالهای اخیر بیشتر تمرکز خود را بر موضوع حصر سلاح مقاومت معطوف کرده است؛ اما در برابر وظایف بدیهی خود همچون حفاظت از جان و مال مردم، امدادرسانی و بازسازی، عملکردی قابل مشاهده نداشته است.
شهروندان و تحلیلگران لبنانی با انتقاد از این وضعیت، تأکید کردند که نمیتوان تنها در مفهوم محدود به «سلاح» سخن از اقتدار دولت گفت و در امور حیاتی همچون حفاظت از مردم، حضور دولت را به کلی نادیده گرفت.
ابعاد پهپادی و هوش مصنوعی در تجاوز اخیر
کارشناسان نظامی معتقدند که رژیم صهیونیستی در این عملیات از پهپادهایی استفاده کرده که به سامانههای پیشرفته هوش مصنوعی و قابلیتهای خودمختار مجهز بودهاند. این پهپادها قادر به انتخاب اهداف، مسیریابی و اجرای حمله بدون نیاز به هدایت مستقیم انسانی هستند.
این روند نشان میدهد که تحولات تکنولوژیک در حوزه پهپادها به شکل فزایندهای میدان جنگهای آینده را تغییر داده و کشورهای هدف همچون لبنان نیازمند ارتقاء فوری سامانههای کشف و رهگیری پهپادی خود هستند.