تحولات اخیر در صنعت سامانه‌های دریایی بدون‌سرنشین (UMS) شامل شناورهای سطحی بدون‌سرنشین (USV) و زیردریایی‌های بدون‌سرنشین (UUV)، از ورود این فناوری‌ها به مرحله تولید انبوه و استقرار میدانی خبر می‌دهند. شرکت Bollinger Shipyards نخستین سری از شناورهای مین‌روب بدون‌سرنشین (MCM USV) را به نیروی دریایی ایالات متحده تحویل داده و شرکت نوپای Saronic نیز با خرید کارخانه کشتی‌سازی Gulf Craft در لوییزیانا و اختصاص بودجه ۲۵۰ میلیون دلاری برای نوسازی، خود را برای تولید سالانه ۵۰ فروند USV آماده کرده است. در سوی دیگر، آژانس نوآوری دفاعی DIU پروژه‌ای جدید با نام CAMP برای توسعه سکوی رزمی خودکار دریایی کلید زده و شرکت فرانسوی Exail نیز رشدی چشمگیر در قراردادهای حوزه UUV تجربه کرده است. همکاری استراتژیک Anduril با Ultra Maritime برای استقرار سامانه زیرسطحی Seabed Sentry نیز گامی نوین در حوزه جنگ ضدزیردریایی (ASW) محسوب می‌شود.
در سال‌های اخیر، صنعت سامانه‌های بدون‌سرنشین دریایی (Unmanned Maritime Systems - UMS) به یکی از مهم‌ترین حوزه‌های فناوری دفاعی جهان تبدیل شده است. این حوزه شامل دو زیرمجموعه کلیدی است: شناورهای سطحی بدون‌سرنشین (Unmanned Surface Vessels - USV) و زیرسطحی‌های بدون‌سرنشین (Unmanned Underwater Vehicles - UUV) که در مأموریت‌های مین‌روبی، جنگ ضدزیردریایی، و شناسایی و نظارت اطلاعاتی کاربرد دارند. تحولات هفته‌های اخیر نشان‌دهنده عبور این صنعت از مرحله تحقیق و توسعه و ورود به فاز تولید انبوه و استقرار میدانی است.
سرمایه‌گذاری Saronic در کشتی‌سازی اختصاصی برای USV
شرکت نوپای Saronic که در زمینه تولید شناورهای خودران فعالیت دارد، اخیراً با خرید کارخانه کشتی‌سازی Gulf Craft در ایالت لوییزیانا، مالک بیش از ۱۰۰ جریب (حدود ۴۰ هکتار) تأسیسات صنعتی شده است. این شرکت قصد دارد با سرمایه‌گذاری ۲۵۰ میلیون دلاری این مجموعه را به پایگاهی برای تولید انبوه USV تبدیل کند. هدف‌گذاری اولیه برای تولید سالانه ۵۰ فروند USV و ایجاد ۵۰۰ شغل جدید طراحی شده است.
Saronic اعلام کرده که تمرکز اولیه خود را بر توسعه مدل «Medium Unmanned Surface Vessel» یا MUSV قرار داده و می‌خواهد با این اقدام وارد رقابت برای جذب پروژه‌های کلان نیروی دریایی آمریکا شود. این رویکرد عملاً به معنای «یکپارچه‌سازی عمودی» (Vertical Integration) در صنعت دفاعی دریایی است؛ یعنی تولید کامل در داخل شرکت، از طراحی تا ساخت و تست میدانی.
تحویل رسمی نخستین USV مین‌روب به نیروی دریایی آمریکا
در تحول مهم دیگر، شرکت Bollinger Shipyards موفق شد اولین سه فروند شناور مین‌روب بدون‌سرنشین (MCM USV) را طبق برنامه تولید انبوه، به نیروی دریایی ایالات متحده تحویل دهد. این شناورها، جایگزین سامانه‌های سنتی مانند ناوهای MCM-1 Avenger و بالگردهای MH-53E Sea Dragon شده‌اند و قابلیت انجام مأموریت‌های مین‌روبی، مین‌کاوی و خنثی‌سازی مین را دارند.
MCM USVها از مزایای اساسی چون کاهش ریسک برای پرسنل انسانی، ماندگاری عملیاتی بالا، ماژولار بودن، و قابلیت ادغام در عملیات شبکه‌محور برخوردارند. این اقدام نشان‌دهنده آغاز عملیاتی‌سازی سیستم‌های دریایی بدون‌سرنشین در سطوح رسمی و مقیاس بالا در نیروی دریایی آمریکاست.
پروژه CAMP؛ سکوی رزمی خودران در راه است
هم‌زمان، «واحد نوآوری دفاعی» (DIU) آمریکا نیز فراخوان رسمی خود را برای طرحی به نام Combat Autonomous Maritime Platform (CAMP) منتشر کرده است. این پروژه به دنبال جذب سیستم‌های آماده نمایشی است که بتوانند محموله‌هایی به طول ۲۱ فوت را در مسافت‌هایی بیش از ۱۰۰۰ مایل دریایی حمل کنند و در عمق بیش از ۲۰۰ متر نیز عملیاتی باشند.
قابلیت‌های مورد انتظار از این سکوی خودران شامل عملیات ISR، ارتباط بین لایه هوایی و دریایی، نقشه‌برداری ژرفاسنجی (Bathymetric Survey) و عملکرد در محیط‌های بدون GPS است. ماژولار بودن، معماری باز، و حداقل حضور سطحی از دیگر ویژگی‌های مدنظر هستند. آخرین مهلت ارسال پیشنهادها برای این پروژه، ۱ مه ۲۰۲۵ تعیین شده است.
جهش ۵۱۹ درصدی Exail در سفارشات UUV
در اروپا نیز روند توسعه پرشتاب است. شرکت Exail Technologies فرانسه، که در زمینه UUV و سامانه‌های ناوبری تخصص دارد، در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵ افزایش چشمگیر ۵۱۹ درصدی در سفارشات خود را گزارش کرده است. حجم قراردادهای این دوره به ۴۸۷ میلیون یورو (حدود ۵۵۴ میلیون دلار) رسیده است که بخش عمده آن به سفارش یک نیروی دریایی اروپایی مربوط می‌شود.
مجموع سفارشات Exail به رقم خیره‌کننده ۱.۱ میلیارد یورو رسیده که ۷۵٪ آن به بخش دفاعی تعلق دارد. شرکت اعلام کرده که انتظار رشد دو‌رقمی در سال ۲۰۲۵ را دارد. موفقیت این شرکت عمدتاً ناشی از افزایش بودجه‌های دفاعی در اروپا و تمرکز بر راهکارهای رباتیک دریایی و ناوبری پیشرفته است.
همکاری Anduril و Ultra Maritime برای ASW
در زمینه جنگ ضدزیردریایی (ASW) نیز، همکاری استراتژیک میان Anduril Industries و Ultra Maritime برای توسعه سامانه Seabed Sentry نشان‌دهنده پیشرفت‌های مهمی است. این سامانه ترکیبی از پلتفرم Dive XL ساخت Anduril و آنتن‌های آکوستیکی Sea Spear شرکت Ultra است.
ایده عملیاتی این است که زیردریایی بدون‌سرنشین Dive XL، سامانه Seabed Sentry را در کف دریا مستقر کند. این سامانه با بهره‌گیری از هوش مصنوعی در لبه عملیات (Edge AI) داده‌های صوتی را پردازش کرده و از طریق سامانه فرماندهی Lattice، به شبکه ارتباطی تاکتیکی متصل می‌شود. آزمایش‌های میدانی کامل این سامانه برای سال ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی شده و هدف آن ارائه یک راهکار کم‌هزینه، توزیع‌شده و سریع برای مقابله با تهدیدات زیردریایی‌های پنهان‌کار است.
آینده دفاع دریایی وابسته به فناوری خودران
این تحولات نشان می‌دهند که سامانه‌های بدون‌سرنشین دریایی از مرحله آزمایشگاهی به مرحله عملیاتی رسیده‌اند. تمرکز بر مین‌روبی (MCM) و جنگ ضدزیردریایی (ASW) به‌عنوان مأموریت‌های پرخطر و پرهزینه انسانی، محرک اصلی توسعه این فناوری‌هاست. سرمایه‌گذاری‌های کلان و راهبردهای صنعتی متنوع – از جمله یکپارچه‌سازی کامل در Saronic یا همکاری تخصصی در Anduril – گویای رقابت شدید در بازار رو به رشد UMS است. آینده دفاع دریایی بدون تردید به فناوری خودران گره خورده است.