همزمان با هفته دفاع مقدس، در این گزارش به معرفی برخی از دستاورد‌های نظامی کشور که با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان و متخصصان ایرانی به ثمر رسیده است می‌پردازیم.
تانک و خمپاره و نفربر که جای خود دارد، آن روز‌ها حتی سیم خاردار هم نداشتیم! اوایل جنگ بود، بچه‌های سپاه و بسیج چیزی در دست نداشتند، عمده سلاحشان یک تفنگ انفرادی کلاشینکف بود که چندان دردی را دوا نمی‌کرد.
قدرت‌های شرق و غرب از فروش ابتدایی‌ترین سلاح‌ها به ایران سرباز می‌زدند. حتی بوگسیلاوی که آن روز‌ها مستقل بود و برای ایران به به و چه چه می‌کرد حاضر نبود به ایران سلاح بفروشد. قاچاقی، با پول چندبرابر و تحمل هزارجور سختی توانستیم تعدادی سلاح ابتدائی به دست بیاوریم و درمقابلی دشمنی که پیشرفته‌ترین سلاح‌های آن دوران را داشت ایستادگی کنیم.
حالا بیایید به ۴۲ سال بعد از آن روز‌ها برویم، درست در نقطه‌ای که اکنون قرارداریم؛ حالا دانش و فناوری ایرانی به سطحی رسیده است که می‌توانیم پیشرفته‌ترین و به روزترین سلاح‌های دنیا را در داخل کشور تولید کنیم، در حوزه تجهیزات نظامی با قدرت‌های بزرگ دنیا رقابت کنیم و حتی به آن‌ها سلاح و تجهیزات صادر کنیم. اما چگونه از واردات سیم خاردار و گونی سنگر به صادرات پهپادهای پیشرفته ایرانی برسیم؟
همکاری ۷۵۵ شرکت دانش‌بنیان با وزارت دفاع
اگر نگاهی به پیشرفت‌های نظامی کشور در سال‌های اخیر بیاندازیم، در طراحی، تولید و توسعه فناوری‌های حوزه دفاعی به ردپای شرکت‌های دانش‌بنیان خواهیم رسید. به طوری که تاکنون حدود هزار و صد محصول دانش بنیان در حوزه‌های دفاعی تولید شده است. در همین راستا امیر محمدرضا آشتیانی وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح چندی پیش در برنامه تلویزیونی صف اول از همکاری ۷۵۵ شرکت دانش بنیان با وزارت دفاع خبر داد. او با اشاره به همکاری و تعامل با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوی در شناسایی و بهره مندی از توانمندی شرکت‌های دانش بنیان و حضور آن‌ها در عرصه دفاعی گفت: «در حوزه‌های مختلف ازجمله حوزه‌های موشکی، پهپادی و صنایع مختلفی که وزارت دفاع مسئولیت دارد؛ کارهای بزرگی کردیم، در حوزه موشکی؛ موشک‌های کروز و بالستیک را کار کردیم، در حوزه پهپادی به دنبال عملیات ترکیبی هستیم که کار بسیار بزرگی است و در حال انجام آن هستیم.»
برخواستن سیمرغ دانش‌بنیان از دل خاکستر
داستان سیمرغ از جایی شروع شد که نیاز به ساخت انواع هواپیما‌های بومی نظامی، مسافربری و ترابری در ایران احساس شد و به صورت مشخص بعد از اتمام جنگ تحمیلی و شروع دهه ۷۰ شمسی طرح ساخت انواع هواپیما‌های داخلی برای ساخت در داخل کشور پیگیری شد که یکی از آن‌ها نسخه اولیه هواپیمای ترابری سبک هواپیمای ایران ۱۴۰ بود. پس از سقوط چند فروند از آن، تولید این هواپیما با وقفه روبه روشد تا این که بعد از مطالعات گسترده توسط متخصصان داخلی و رفع ایرادات و نواقص قبلی، قرار شد نمونه باری این هواپیما توسط وزارت دفاع تولید شود و این اتفاق هم افتاد و هواپیمای ترابری سبک سیمرغ در اردبیهشت ماه امسال رونمایی شد.
استفاده از ظرفیت‌های علمی داخلی ازجمله شرکت‌های دانش بنیان در این پروژه به ساخت ۳۰ هزار قطعه و سامانه هوایی، طراحی و ساخت پیکچر‌های پیچیده و بزرگ مونتاژی منجر شد که می‌تواند نیاز کشور در حوزه ترابری هوایی را برطرف کند.
این هواپیما ۲۳ متر طول، ۲۵ متر عرض و ۸ متر ارتفاع دارد و می‌تواند حداکثر ۶ تن بار را حمل کند. حمل خودرو‌های سبک، امداد رسانی، حمل انواع موتور هواپیما چابکی با سرعت و شعاع پروازی مناسب از دیگر ویژگی‌های این پرنده ایرانی است. سیمرغ همچنین قادر است ماموریت‌های حمل مسافر، بار، ادوات نظامی، سرباز و چترباز، جیب، توپ و مجروح را به خوبی انجام بدهد.
حرکت ایران در لبه تکنولوژی ساخت پهپاد/ آرش2؛ جدیدترین پهپاد ایرانی چه قابلیت‌هایی دارد؟
ایده ساخت پهپاد در کشورمان به سال‌های پیش از انقلاب بازمی‌گردد، ایده‌ای که با انقلاب اسلامی به اجرا نزدیک و نزدیک‌تر شد تا اینکه نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران با سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در حوزه پهپادی به دستاورد‌های قابل توجهی در این حوزه رسید. به طوری که امروز دانشمندان ایرانی با دستیابی به دانش و فناوری ساخت پهپادهای فوق پیشرفته در لبه تکنولوژی‌های روزدنیا گام برمی دارند و موفق به طراحی و تولید انواع پهپادها با کاربری‌های متفاوت شده‌اند.
پیشرفت ایران در حوزه پهپادی به نقطه‌ای رسیده است که امروز کشورمان به عنوان یکی از کشور‌های صاحب سبک در حوزه پهپادی مطرح م شود و توانسته علاوه بر تامین نیازمندی‌های خود، راه را برای فروش پهپادی ایرانی در بازار‌های جهانی نیز هموار کند.
یکی از جدیدترین پهپادهای ایرانی که به دلیل قابلیت‌های منحصربفردش مورد توجه رسانه‌های بین المللی قرارگرفته است پهپاد آرش ۲ است. پهپادی ضد رادار، نقطه‌زن و مجهز به زوم اپتیکی که در دو نمونه و مجهز به کاونده‌های تلویزیونی و فروسرخ ارائه می‌شود و قادر خواهد بود اهداف مختلف را با دقت بسیار بالا منهدم کند. پهپاد آرش ۲ با برد ۲۰۰۰ کیلومتری خود از دوربردترین پرنده‌های بدون سرنشین جهان است که توسط متخصصان ایرانی طراحی و تولید شده است.
این پرنده بدون سرنشین از روش پرتاب بوسیله جیتو استفاده می‌کند که آن را از پرواز بر روی بی نیاز کرده است. به این ترتیب پهپاد آرش قادر است از انواع پرتابگر‌های متحرک به سمت اهداف به پرواز درآید و این موضوع آن را به یک پهپاد راهکنشی با قبلیت تحرک بالامبدل می‌سازد که به بهره‌برداران آن امکان بکار گیری از آن در محیط‌های مختلف جغرافیایی را می‌دهد.
«کاوشگر خلیج فارس» اولین اقیانوس‌پیمای تحقیقاتی ایران
«کاوشگر خلیج فارس» نخستین کشتی تحقیقاتی اقیانوس پیمای ایرانی است که حاصل همکاری مشترک معاونت علمی فناوری و معاونت برنامه ریزی ریاست جمهوری، وزارت علوم و تحقیقات و سازمان صنایع دریایی وزارت دفاع است.
کاوشگر خلیج فارس، شناور تحقیقاتی با ۵۰ متر طول، ۱۰ متر عرض و ۱۲ متر ارتفاع است. این کاوشگر با توجه به حجم مخزن سوخت و امکانات نصب شده، امکان ماندن در دریا به مدت ۴ تا ۵ روز را دارد و می‌تواند ۳ هزار مایل دریایی سفر کند.
کاوشگر خلیج فارس دارای ۲ موتور هزار کیلووات و ۴ آزمایشگاه است که تحقیقات در ۳ آزمایشگاه شامل آزمایشگاه‌های خشک و‌تر صورت می‌گیرد و آزمایشگاه چهارم تحقیقات انجام شده را آنالیز می‌کند.
گرز و خنجر در دل دریا / مشارکت دانش‌بنیان‌ها در ساخت ناو موشک‌انداز
نمی‌شود صحبت از تجهیزات پیشرفته نظامی به میان بیاید و از ناو‌های موشک انداز ایرانی سخن نگوییم. یکی از جدیدترین دستاورد‌های کشور در حوزه دریایی ناو‌های موشک انداز پیشرفته ناو‌های گرز و خنجر هستند که با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان بهینه‌سازی شده و به پیشرفته‌ترین سامانه‌های شناسایی، الکترونیکی، رانش، راهبردی و رزمی مجهز هستند.
برای ساخت این ناو از ۳۲۰ قطعه تولید داخل استفاده شده است که فرآیند بهینه‌سازی، طراحی و ساخت قطعات و تعمیرات اساسی بخش‌های مختلف آن در کارخانجات نوآوری صنایع دریایی ایران و با کمک شرکت‌های دانش بنیان انجام شده است.
این ناو‌های موشک انداز، از کلاس شناور‌های سریع با سامانه رانش ۱۲ هزار اسب بخاری هستند که سرعت آن‌ها به ۷۰۰ کیلومتر دریایی و ۲۵ گره دریایی می‌رسد.
کیفیت و فناوری تجهیزات، قطعات و سامانه‌های به کار رفته در این شناور ها، خنجر و گرز را در شمار پیشرفته‌ترین ناو‌ها آماده برای مقابله با حمله‌های هوایی و دریایی و دفاع همه جانبه از مرز‌های آبی کشور قرار داده است.
بالگرد «صبا»؛ چندمنظوره‌ای همه‌کاره
بالگرد صبا۲۴۸ از جمله دستاورد‌های هوایی کشور است که به دست متخصصان توانمند شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگرد ایران (پنها) وابسته به سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع و با همکاری شرکت‌های دانش بنیان و مراکز علمی و دانشگاهی کشور طراحی و ساخته شده است.
بالگرد صبا ۲۴۸ در کلاس وزنی سبک و متوسط کاربری چندمنظوره، دوموتوره، چهارملخه و با ظرفیت ۸ سرنشین قادر است مأموریت‌های حمل و نقل بار و مسافر و عملیات امداد و نجات، عکس برداری و شناسایی، آمبولانس هوایی، عملیات فراساحلی و تاکسی هوایی را انجام دهد.
استفاده از فناوری‌های روز در حوزه ناوبری، هدایت و سامانه‌های مکانیکی، کارکرد قابل قبول در حالت یک موتور خاموش، قابلیت اطمینان بالا، صدا و ارتعاشات کم و سرعت بالا، قابلیت عملیاتی در محدوده دمایی ۲۵- تا ۵۵ درجه سانتی‌گراد و بدنه آئرودینامیکی مناسب، از جمله دیگر مشخصات فنی بالگرد صبا ۲۴۸ است.
بالگرد صبا ۲۴۸ دارای دو موتور است. موتور این بالگرد از موتور‌های نسل چهارم است و سیستم و دارای کنترل‌های خاص خود است. این بالگرد همچنین از سیستم فول گلس کاکپیت (Full Glass Cockpit) بهره می‌برد. استفاده از این سیستم که متکی بر نمایشگر‌های دیجیتال است موجب تسهیل کار خلبانان بالگرد و دسترسی سریع به داده‌های پروازی و سیستم‌های مختلف بالگرد می‌شود.